अनुभव
प्रवास म्हणजे एक अद्भुत अनुभव असतो. जस कवितेत कुणीतरी लिहिलंय ना की अनुभूती हि नित्य नवी अन सदा जुनी. साध ऑफिसला जायच म्हणजे काय तयारी करावी लागते हे फक्त जाई त्यांच्या वंशा तेंव्हा कळे. साध्या सध्या गोष्टीसुद्धा खूप अवघड वाटू लागतात जेंव्हा ऑफिस बस पकडायची असते. एकतर बस स्टॉप हा आपल्या घराजवळ असतो, अगदी दोन मिनिटांच्या , सहज चालत जाण्यायोग्य अंतराचा. पण हेच अंतर मैलांसारखा होऊन जात जेंव्हा सकाळी थोडासा उशीर होतो. जास्त नाही, पाच दहा मिनिटांचाच, पण तीच पाच दहा मिनिटे आपल्याला ब्रह्मांड आठवून देतात. माझ्या बाबतीत तर हे अगदी नित्याचाच झालय. मी बस स्टॉप जवळ पोहोचावं तोपर्यंत ती आपल्या डोळ्यासमोरून निघून जावी, आणि सहकाऱ्याला हाक मारावी, तर त्याने ऐकून न ऐकल्यासारखं करावं किंवा खरंच त्याला ऐकू न जावं. मग थोडा बसचा पाठलाग करून थांबवण्याचा निष्फळ प्रयत्न. मागून येणारी एखादी टॅक्सी, कॅब किंवा रिक्षा करून पुढील स्टॉपवर जाऊन थांबायचं एवढच माझ्या हातात. ह्या साऱ्या धावपळीत होणारा मनस्ताप. पण हा मुद्दाच नाही बोलण्याचा. या प्रवासात मिळणारा अनुभव हाच खरा मुद्दा आहे.
प्रवास ह्या विषयावर आधीच खूप जणांनी लिहून ठेवलय, त्यात मी काय अजून भर घालणार म्हणा. पु लं ची म्हैस आठवतेय का? नाही म्हणणारा विरळाच. त्यांचा पेस्टनजी बरोबरचा रेल्वेचा प्रवास, म्हैस या कथेत कोकणातील प्रवास वाचताना डोळ्यासमोर एखादा प्रसंग घडत आहे व तो आपण स्वतः तिथेच उभ राहून अथवा त्या पात्रांपैकीच एक होऊन पाहत आहे असं माझ्यासकट प्रत्येक वाचकाला वाटत असणार. इतकं प्रभावीपणे लिहिता याव हि एक सुप्त इच्छा.
बस स्टॉपवर उभं असताना गाडीची वाट बघता बघता इतर बारीक सारीक निरीक्षणे करणे हा एक विरंगुळाचं आहे. जो खूप साऱ्या आठवणी आणि अनुभव देऊन जातो. जरा आपल्या सकाळच्या व्यस्त कार्यक्रमाचं जर बारकाईने निरीक्षण केलं तर खूप सारे प्रसंग डोळ्यासमोर तराळतील. घरातून बाहेर पडताना " अरे रुमाल घेतलास का?" किंवा "अहो पंचिंग कार्ड, मोबाइल आणि चार्जर घेतला का?" असे प्रश्न सर्वांच्याच कानावर पडत असतात, आणि आपण हो सर्व घेतलय बरोबर म्हणत पटकन बूट पायात सरकवत असतो किंवा बुटांची लेस बांधत असतो. ह्यावेळी प्रश्न विचारण्याचा चेहेरापण न बघता घाईने दरवाज्यातून बाहेर पडतो. आणि एक छानसा अनुभव घ्यायचा राहून जातो. आता पुढच्या खेपेस जरा मग वळून बघू की समजेल दरवाज्यापाशी कुणाची आई, पत्नी वाहिनी किंवा बहीण उभी असते जी समाधानाने बघत असते गडबडीत जाणाऱ्या व्यक्तीकडे. थोडीशी चिंतापण जाणवेल त्या हसऱ्या चेहेऱ्यात, की भाजीत मिठंतर जास्त नाही ना पडलय, किंवा बस चुकू नये म्हणजे झालं अशी काळजीसुध्धा. कधी एखादा चिमुकला हात टाटा करत हालताना दिसेल तर कधी येताना माझ्यासाठी चॉकलेट आणा बाबा... अशी छानशी मागणी. तर कधी मी आज नक्की लवकर येतो पिलू, मग जाऊ आपण फिरायला, आणि हे ऐकल्यावर एक निरागसपणे लुकलुकणारे डोळे आणि एक खट्याळ हसू जे सांगत असत मला माहित आहे बाबा खोटं बोलताय तुम्ही .. पण हे सार आपण अनुभवतो का?
रोज ऑफिसच्या बस मध्ये पुढच्या रांगेत खिडकी कडेला एक व्यक्ती नेहेमी आढळते. तीच जागा आणि तीच व्यक्ती हे एक समीकरणच होऊन बसलय माझ्यासाठी. चेहेऱ्यावर एक मिश्किल भाव. सदा आनंदी आणि उत्साही. पावसाच्या दिवसात आपण पावसाची तक्रार करत असताना हा मात्र अगदी आनंदाने त्याकडे बघत असायचा.
प्रवास म्हणजे एक अद्भुत अनुभव असतो. जस कवितेत कुणीतरी लिहिलंय ना की अनुभूती हि नित्य नवी अन सदा जुनी. साध ऑफिसला जायच म्हणजे काय तयारी करावी लागते हे फक्त जाई त्यांच्या वंशा तेंव्हा कळे. साध्या सध्या गोष्टीसुद्धा खूप अवघड वाटू लागतात जेंव्हा ऑफिस बस पकडायची असते. एकतर बस स्टॉप हा आपल्या घराजवळ असतो, अगदी दोन मिनिटांच्या , सहज चालत जाण्यायोग्य अंतराचा. पण हेच अंतर मैलांसारखा होऊन जात जेंव्हा सकाळी थोडासा उशीर होतो. जास्त नाही, पाच दहा मिनिटांचाच, पण तीच पाच दहा मिनिटे आपल्याला ब्रह्मांड आठवून देतात. माझ्या बाबतीत तर हे अगदी नित्याचाच झालय. मी बस स्टॉप जवळ पोहोचावं तोपर्यंत ती आपल्या डोळ्यासमोरून निघून जावी, आणि सहकाऱ्याला हाक मारावी, तर त्याने ऐकून न ऐकल्यासारखं करावं किंवा खरंच त्याला ऐकू न जावं. मग थोडा बसचा पाठलाग करून थांबवण्याचा निष्फळ प्रयत्न. मागून येणारी एखादी टॅक्सी, कॅब किंवा रिक्षा करून पुढील स्टॉपवर जाऊन थांबायचं एवढच माझ्या हातात. ह्या साऱ्या धावपळीत होणारा मनस्ताप. पण हा मुद्दाच नाही बोलण्याचा. या प्रवासात मिळणारा अनुभव हाच खरा मुद्दा आहे.
प्रवास ह्या विषयावर आधीच खूप जणांनी लिहून ठेवलय, त्यात मी काय अजून भर घालणार म्हणा. पु लं ची म्हैस आठवतेय का? नाही म्हणणारा विरळाच. त्यांचा पेस्टनजी बरोबरचा रेल्वेचा प्रवास, म्हैस या कथेत कोकणातील प्रवास वाचताना डोळ्यासमोर एखादा प्रसंग घडत आहे व तो आपण स्वतः तिथेच उभ राहून अथवा त्या पात्रांपैकीच एक होऊन पाहत आहे असं माझ्यासकट प्रत्येक वाचकाला वाटत असणार. इतकं प्रभावीपणे लिहिता याव हि एक सुप्त इच्छा.
बस स्टॉपवर उभं असताना गाडीची वाट बघता बघता इतर बारीक सारीक निरीक्षणे करणे हा एक विरंगुळाचं आहे. जो खूप साऱ्या आठवणी आणि अनुभव देऊन जातो. जरा आपल्या सकाळच्या व्यस्त कार्यक्रमाचं जर बारकाईने निरीक्षण केलं तर खूप सारे प्रसंग डोळ्यासमोर तराळतील. घरातून बाहेर पडताना " अरे रुमाल घेतलास का?" किंवा "अहो पंचिंग कार्ड, मोबाइल आणि चार्जर घेतला का?" असे प्रश्न सर्वांच्याच कानावर पडत असतात, आणि आपण हो सर्व घेतलय बरोबर म्हणत पटकन बूट पायात सरकवत असतो किंवा बुटांची लेस बांधत असतो. ह्यावेळी प्रश्न विचारण्याचा चेहेरापण न बघता घाईने दरवाज्यातून बाहेर पडतो. आणि एक छानसा अनुभव घ्यायचा राहून जातो. आता पुढच्या खेपेस जरा मग वळून बघू की समजेल दरवाज्यापाशी कुणाची आई, पत्नी वाहिनी किंवा बहीण उभी असते जी समाधानाने बघत असते गडबडीत जाणाऱ्या व्यक्तीकडे. थोडीशी चिंतापण जाणवेल त्या हसऱ्या चेहेऱ्यात, की भाजीत मिठंतर जास्त नाही ना पडलय, किंवा बस चुकू नये म्हणजे झालं अशी काळजीसुध्धा. कधी एखादा चिमुकला हात टाटा करत हालताना दिसेल तर कधी येताना माझ्यासाठी चॉकलेट आणा बाबा... अशी छानशी मागणी. तर कधी मी आज नक्की लवकर येतो पिलू, मग जाऊ आपण फिरायला, आणि हे ऐकल्यावर एक निरागसपणे लुकलुकणारे डोळे आणि एक खट्याळ हसू जे सांगत असत मला माहित आहे बाबा खोटं बोलताय तुम्ही .. पण हे सार आपण अनुभवतो का?
रोज ऑफिसच्या बस मध्ये पुढच्या रांगेत खिडकी कडेला एक व्यक्ती नेहेमी आढळते. तीच जागा आणि तीच व्यक्ती हे एक समीकरणच होऊन बसलय माझ्यासाठी. चेहेऱ्यावर एक मिश्किल भाव. सदा आनंदी आणि उत्साही. पावसाच्या दिवसात आपण पावसाची तक्रार करत असताना हा मात्र अगदी आनंदाने त्याकडे बघत असायचा.
No comments:
Post a Comment